Pilootstudie centrale toetsen in Vlaanderen: wat leerlingen ons leren

Sinds dit jaar worden centrale toetsen afgenomen in het Vlaamse onderwijsveld. Het Steunpunt Centrale Toetsen in Onderwijs ontwikkelt deze toetsen, o.a. voor leerlingen in het zesde leerjaar van het lager onderwijs. Om betrouwbare, valide én toegankelijke toetsen te garanderen, zetten we sterk in op vooronderzoeken.

In de pilootstudie van mei 2024 hebben we leesvragen uitgetest bij een representatieve steekproef van leerlingen in het zesde leerjaar (vergelijkbaar met groep 8 in Nederland). Door middel van observaties, think alouds en interviews met deze leerlingen wilden we zicht krijgen op (1) het gebruik van hulpmiddelen door de leerlingen; (2) de kwaliteit van onze leestaken en (3) hoe leerlingen van het zesde leerjaar omgaan met het toetsplatform.  We namen ook de toetsdata van deze pilootstudie onder de loep.

In deze sessie lichten we toe wat we leerden uit de observaties, de think alouds en de psychometrische data en illustreren we waar leerlingen met een andere thuistaal en leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften vooral mee worstelen en tot welke aanpassingen onze conclusies hebben geleid.

Hoe ontwikkel je een eerlijke toets voor diverse NT2-profielen?

Het ontwikkelen van taaltoetsen voor NT2-leerders met uiteenlopende opleidingsniveaus en geletterdheid is een uitdaging waar veel leerkrachten mee te maken krijgen. Vaak zijn taaltoetsen vooral geschikt voor één doelgroep, waardoor vergelijking met NT2-leerders die een ander prpofiek hebben, bemoeilijkt wordt. Bovendien houden NT2 toetsen niet steeds rekening met de specifieke noden van kortgeschoolde of functioneel laaggeletterde leerders. Dit kan leiden tot scheve resultaten en kan een eerlijke beoordeling van taalvaardigheid belemmeren –  vooral voor laagopgeleide en laaggeletterde NT2-leerders.

In deze presentatie bespreken we manieren waarop je valide en betrouwbare NT2-toetsen kunt ontwerpen voor een diverse groep leerders. We bespreken het belang van het vermijden van toetsbias en construct-irrelevante factoren. Aan de hand van praktijkvoorbeelden en onderzoek tonen we hoe je bij toetsontwikkeling rekening houden met de specifieke behoeften van laaggeletterde leerders. De focus ligt hierbij op receptieve vaardigheden. We sluiten de sessie af met concrete aanbevelingen.